Okrzemki lub gleba okrzemkowa składa się ze szczątków mikroskopijnie małych, jednokomórkowych okrzemek, których skorupki zawierają szczególnie dużo kwasu krzemowego. Żyją one w złożach słodkowodnych i mają zdolność do absorbowania kwasu krzemowego z wody morskiej i przekształcania go w organicznie związany krzem dla własnych muszli. Z tego powodu zbiorniki okrzemek często znajdują się na obszarach w pobliżu wulkanów. Znajdują się tam szczególnie bogate skały z łatwo rozpuszczalnym kwasem krzemowym, który służy małym algom.
W trakcie swojego życia tracą one swoje skorupki i w ten sposób wzbogacają glebę swoimi zawierającymi krzemionkę otoczkami komórkowymi. Jeśli ich biotop zmieni się z powodu wyschnięcia jeziora lub innych czynników środowiskowych, mogą one nawet masowo wyginąć. Powstała w ten sposób gleba okrzemkowa odkłada się, tworząc niekiedy metrowe warstwy, zawierające szczególnie duże ilości kwasu krzemowego.
Krzem
Termin krzem pochodzi od łacińskiego słowa "silex" (twardy kamień, otoczak, krzemień). Jako jeden z najważniejszych minerałów skałotwórczych, krzem jest drugim co do obfitości pierwiastkiem w skorupie ziemskiej, stanowiąc około 28% jej zawartości. W organizmie człowieka występuje w ilości około 20mg na kilogram masy ciała, choć wartość ta wydaje się maleć wraz z wiekiem. Krzem jest w coraz większym stopniu magazynowany w tkance łącznej, naczyniach krwionośnych, ścięgnach i więzadłach, jak również w kościach, chrząstkach, włosach i paznokciach. Dobrym źródłem organicznie związanego krzemu są niektóre pełne ziarna (zwłaszcza brązowe proso i owies), a także skrzyp, pędy bambusa i okrzemki.
Organicznie związany krzem
Krzem związany organicznie jest obecny w roślinach i innych organizmach w postaci ortokrzemionki i zwykle nie jest bardzo biodostępny ze względu na obecność niektórych włókien pokarmowych. Nasze kapsułki z okrzemkami, standaryzowane na 77% krzemionki, zawierają 350 mg organicznie związanego krzemu, co daje pełne 163,5 mg krzemu elementarnego.
Zapotrzebowanie organizmu na krzem
Krzem jest jednym z potencjalnie niezbędnych pierwiastków śladowych, dlatego nie ma jeszcze oficjalnej zalecanej dawki spożycia (RWS). Dzienna ilość wydalana z moczem wynosi od 10 do 40mg. Krzem jest składnikiem osteoplastów kościotwórczych i wiązań krzyżowych tkanki łącznej. Zwiększone zapotrzebowanie na krzem jest podejrzewane w przypadku zatrucia aluminium, łamliwych paznokci, wypadania włosów, osteoporozy i starości.
